پيشينه پژوهش روش های نیازسنجی آموزشی
نیازسنجی آموزشی
2 - 1 مقدمه
امروزه آموزش و بهسازی و توسعه منابع انسانی به عنوان یکی از استراتژی های دست یابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط متغییر قلمداد می شود و از این رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمانی نمایان شده است . بدیهی است این فعالیت نیز مانند هر فعالیت سازمانی دیگر مستلزم برنامه ریزی صحیح و اصولی می باشد . نیازسنجی جزء جدایی ناپذیر برنامه ریزی آموزشی و نظام بهسازی وتوسعه منابع انسانی محسوب می شود . طی فرایند نیازسنجی ، نیازهای مشخص شده و برحسب اولویت برای ارضا و تحقق آن ها اقدام می شود . نیازها برای انتخاب اقدامات درست ، قبل از انجام هر اقدامی مشخص می شوند ( فرامرزی ، 1383 ).
در قلمرو آموزش ، نیازسنجی به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی و ضروری فرآیند برنامه ریزی در نظر گرفته می شود . نیازسنجی در واقع فرآیند جمع آوری و تحلیل اطلاعات است که بر اساس آن نیازهای افراد ، گروه ها ، سازمان ها و جوامع مورد شناسایی قرار می گیرد . شناخت و تحلیل اثربخش نیازهای آموزشی ، پیش نیاز یک سیستم آموزشی موفق است . در دهه های اخیر برای رفع شکاف و پیچیدگی ها در اطراف مفهوم نیازها ، کوشش هایی جهت متشکل ساختن و هماهنگ کردن نیازها با تکالیف رشد جسمانی - اجتماعی - روانی به عمل آمده است که تکالیف رشد زندگی نامیده می شود ( رحمانی ، 1388 ).
2 - 2 مبانی نظری
نیازسنجی یکی از بحث انگیزترین مفاهیم مطرح در حوزه خدمات اجتماعی ، تعلیم و تربیت و برنامه ریزی است ( فتحی واجارگاه ، 1384 ). امروزه مفهوم نیازسنجی به طور گسترده ای در محیط های مختلف به منظور تعیین نیازهای آموزش ضمن خدمت کارکنان مورد استفاده قرارمی گیرد ( فرجاد ، 1388 ). جرقه اصلی آموزش نیروی انسانی از زمان موج پیشرفت های عظیم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شکل گرفت ، اگر چه ریشه ی آن در دهه ها و قرن ها قبل یافت می شود . این تحولات نه تنها شرایط لازم برای ورود به مشاغل مختلف را دگرگون ساخت ، بلکه موجب شد بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی مدارک تحصیلی بالاتری را شرط ورود به مشاغل قرار دهد ( فتحی واجارگاه ، 1387 ).
برادشاو ( 1972 ) نیازها را به چهار دسته به شرح زیر تقسیم کرده است :
1 ) نیازهای هنجاری : فاصله میان وضع موجود و استانداردهای تعیین شده ، نیاز هنجاری تلقی می شود .
2 ) نیازهای احساس شده : مترادف با مفهوم خواستن و نیازی است که در طی زمان و در حین کار توسط فرد یا گروه احساس شده است .
3 ) نیازهای بیان شده ( مورد تقاضا ): نیازهایی است که فرد آن را تقاضا نماید .
4 ) نیازهای مقایسه ای : نیازی است که در مقایسه با نمونه مشابه معنا می دهد .
فتحی واجارگاه ( 1385 ) به این طبقه
